Pusula, yeryüzünün hangi noktasında olursanız olun daima kuzey kutbunu işaret etmektedir. Uçsuz bucaksız bir okyanusun tam ortasındasınız ve etrafınızda size yol gösterecek herhangi bir işaret de yok, o zaman size yardımcı olacak tek şey pusuladır.
Pusula aslında çok basit bir düzenektir. Manyetik pusulalarda çok küçük bir mıknatıs hemen hemen sürtünme olmadan bir pivot noktası üzerinde durmaktadır. Mıknatısa genel ifade olarak iğne denilmektedir ve bir ucu “N” yani İngilizce Kuzey kelimesinin baş harfiyle işaretlenir. Bu sayede kuzeyin gösterildiği belirtilir.
Pusulanın nasıl çalıştığı konusu oldukça ilginç aslında. Yer kürenin merkezinde çok büyük bir manyetik çubuk olduğunu düşünün. Pusulanın “N” olarak işaretlenen kuzey ucunun kuzeyi göstermesi için, yer kürenin merkezinde olduğunu varsaydığımız manyetik çubuğun güney ucunun kuzeyi gösteriyor olması lazım.
Mıknatıslara özgü “zıt kutuplar birbirini çeker” prensibine göre pusulanın kuzey ucu, yer kürenin içinde olduğunu varsaydığımız manyetik çubuğun güney ucunu, dolayısıyla da kuzey kutbunu göstermiş olacaktır. Dünyanın manyetik alanı yer yüzünde oldukça zayıftır.
Dünyanın çapı 8 bin mil dolaylarında olup, pusulayı etkileyecek manyetik alanın oldukça uzun bir mesafe kat etmesi gerekmektedir. Bundan dolayı da pusulalarda hafif bir mıknatıs, sürtünmenin olmadığı bir yatağa ihtiyacı vardır. Bu şekilde olmadığı zaman dünyanın manyetik alanı pusulanın iğnesini döndürmeye ve çalışmasına yetmeyecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder